ΧΑΡΑΞΗ  ΠΙΣΤΑΣ ΑΛΠΙΚΟΥ ΣΚΙ   

Μίλτος Χειμωνίδης Προπονητής Αλπικού σκι 
( εκδόθηκε το 2008 στο περιοδικό white sport luxury )

 World Cup opening GS Soelden 2005

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η χάραξη πίστας αγώνων ή προπόνησης είναι προνόμιο, τιμή και υποχρέωση. Το άθλημα απαιτεί από τους προπονητές να χαράζουν πίστες. Το πώς όμως ένας προπονητής φέρει εις πέρας αυτόν τον στόχο αποτελεί εν μέρει τέχνη, εν μέρει επιστήμη και εν μέρει αντανάκλαση των προηγούμενων εμπειριών του και της τρέχουσας κατανόησης και αντίληψής του για τις τάσεις του αθλήματος. Κάθε διαδρομή έχει το δικό της μοναδικό ρυθμό και τη δική της ταχύτητα, εκτίμηση του εδάφους, προσαρμογή στο χιόνι και στις καιρικές συνθήκες. Ένα μέρος της επαγγελματικής φήμης του προπονητή βασίζεται στις διαδρομές που χαράζει. Σε τελευταία ανάλυση, η χάραξη της πίστας αντανακλά τη φιλοσοφία του χαράκτη για το σκι ως άθλημα και ως αγώνισμα!

Η ΧΑΡΑΞΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ

 Όσοι ασχολούνται με το άθλημα παρατηρούν αλλαγή στην συμπεριφορά και στη τεχνική των νεαρών αθλητών (και όχι μόνο), κατά την είσοδό τους στις πόρτες. Γενικά, σίγουρα αλλάζει κάτι στην «εικόνα» τους, κάτι, που έως ένα σημείο, είναι δικαιολογημένο. Μέχρι ποιο σημείο όμως;

Η χάραξη είναι, ίσως, το πιο βασικό «όπλο» στα χέρια ενός προπονητή. Φυσικά, το «όπλο» είναι επικίνδυνο ακόμα και για αυτόν που το χειρίζεται, αν δεν γνωρίζει πως πρέπει να το χρησιμοποιεί…. Η χάραξη, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια της προετοιμασίας / απόκτησης της τεχνικής των αθλητών, πρέπει να ανταποκρίνεται στις ικανότητες τους. Πρέπει να είναι μια  πρόκληση, που να κατευθύνει όμως προς την κατάκτησή της. Μια «κακή» ή «άκαιρη» χάραξη είναι ικανή να γκρεμίσει, ότι έχουμε χτίσει…

Η χάραξη είναι αυτή που συχνά καθορίζει εάν θα πιέσουν μπροστά και «μέσα» τα γόνατά τους, που θα τους αναγκάσει να τελειώσουν και να κλείσουν τις στροφές τους ή που θα φέρει πίσω το βάρος τους…

Είναι αυτή που θα τους προκαλέσει να «επιτεθούν» στην πίστα και να αναζητήσουν την ταχύτητα ή να κρατήσουν «άμυνα» και να προσπαθήσουν απλά να κρατηθούν όρθιοι και απλώς να τερματίσουν την διαδρομή τους…
Είναι αυτή που θα τους αναγκάσει να μαζέψουν τα γόνατα κατά την αλλαγή τους, για να προλάβουν να μπούνε σωστά στην επόμενη στροφή...

Αυτή είναι που θα συνεχίσει να τους διδάσκει ή θα τους κάνει να ξεχάσουν και αυτά που μάθανε…
Σημαντικό σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι, πως η χάραξη πρέπει να τους αναγκάζει να συνδέουν τις στροφές τους (linked turns), χωρίς να τους οδηγεί να πηγαίνουν "διαγώνια" και να "τραβερσάρουν" ανάμεσα από αυτές (τέχνη!), πράγμα που συνήθως συμβαίνει όταν η απόσταση μεταξύ των σημείων στροφής είναι μεγαλύτερη από αυτήν που επιβάλει ο συνδυασμός μεταξύ της κλίσης της πίστας και της απόστασης-απόκλισης των πορτών...

Ίδιας ακτίνας στροφές, με και χωρίς                                                                                                                                               τραβέρσες!

Η πολύ γρήγορη χάραξη θα δώσει πλεονέκτημα στους ατρόμητους και η πολύ κοφτή σε αυτούς που ξέρουν μεν να στρίβουν, αλλά φοβούνται να πάρουν και ρίσκο... 

Η χάραξη, ειδικά κατά την εισαγωγή στις πόρτες, πρέπει να είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να βοηθάει τους αθλητές να «βγάλουν» την τεχνική που έχουν μάθει στο «άπορτο» σκι. Σ’ αυτό το στάδιο μάθησης /επίπεδο αθλητών, στόχος της χάραξης πρέπει να είναι η σχετικά αντίστοιχη εικόνα που παρουσιάζουν οι αθλητές μας στο «άπορτο» σκι…

Με εξαίρεση την περίπτωση να είμαστε τόσο «τεχνίτες» (ή… «τεμπέληδες»), είναι μάλλον απαραίτητο, να ΔΙΟΡΘΩΝΕΤΑΙ μετά το πρώτο πέρασμα η χάραξη των πρώτων προπονήσεων με πόρτες, σύμφωνα με τις ικανότητες των αθλητών.

Πολύ συχνά, αλλιώς κρίνουμε την χάραξη την στιγμή που στήνουμε τις πόρτες και αλλιώς μας «βγαίνει» την στιγμή που βλέπουμε τον πρώτο μας αθλητή να περνάει από μέσα της.

 Χάραξη πίστας – Σύγχρονα δεδομένα:

Η εξέλιξη του σχεδιασμού και της κατασκευής των σκι έχει οδηγήσει σε μια σχέση αλληλεξάρτησης ανάμεσα στον εξοπλισμό, τον αθλητή και την χάραξη της πίστας. Αν και οι βασικοί κανόνες και κανονισμοί ως προς την χάραξη της πίστας δεν έχουν αλλάξει παρά ελάχιστα, οι πίστες που χαράζονται σήμερα έχουν αλλάξει εντυπωσιακά. Η χάραξη μιας πίστας που ακολουθεί τους κανόνες και ελαχιστοποιεί τους κινδύνους ίσως φαίνεται απλό ζήτημα, αλλά μια διαδρομή απαιτητική, δίκαιη, ενδεδειγμένη για την εκάστοτε ηλικία και επίπεδο, που μάλιστα να συμπορεύεται με τον σχεδιασμό του σύγχρονου χιονοδρομικού εξοπλισμού, αποτελεί πολύ μεγαλύτερο στόχο.

Το άθλημά μας τείνει να μεταλλαχθεί από χιονοσπόρ σε παγοσπόρ !

Εκτός από τις θεαματικές αλλαγές στην τεχνολογία των σκι, όπως το μικρότερο μήκος, η ικανότητα τους για μικρότερης ακτίνας στροφές, το καλύτερο «κράτημα» και τα plates, που οδηγούν σε αλματώδη αύξηση της ταχύτητας, ο επόμενος καθοριστικός παράγοντας που επηρεάζει τη χάραξη πίστας είναι η ποιότητα και η ανθεκτικότητα της επιφάνειας του χιονιού.

Σήμερα οι χαράκτες έχουν «προσαρμόσει» τις διαδρομές για να συμπορευτούν με αυτές τις αλλαγές. Για να το πούμε απλά, οι διαδρομές έχουν γίνει στρογγυλότερες με τις πόρτες σε μεγαλύτερη απόκλιση από την γραμμή πτώσης, προκειμένου όχι μόνο να αναχαιτιστεί η ταχύτητα των αθλητών, αλλά και να αναδειχτούν επαρκώς οι τεχνικές ικανότητες, η τακτική και η εμπειρία τους όπως και ο εξοπλισμός τους!

                  Γενικές Αρχές:

Αν και η χάραξη της πίστας εκ των πραγμάτων προσαρμόστηκε στις τεχνολογικές εξελίξεις, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες γενικές αρχές, τις οποίες εφαρμόζουν όλοι οι προπονητές όταν χαράζουν μια διαδρομή, αγωνιστική ή ακόμα και προπόνησης. Οι παρακάτω συμβουλές συντάχθηκαν με τη βοήθεια πολλών προπονητών μετά από πολλές δεκαετίες εμπειρίας στη χάραξη πίστας.

Α. Η ελαχιστοποίηση του κινδύνου για τον αθλητή είναι πρωταρχική έγνοια του χαράκτη. Το αγωνιστικό σκι είναι εξ ορισμού επικίνδυνο άθλημα. Απαραίτητο είναι να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που ανά πάσα στιγμή θα μπορούσαν να απειλήσουν την ασφάλεια των αθλητών. Προτεραιότητα κάθε χαράκτη είναι να αποφύγει τυχόν εμπόδια, να προσαρμόσει με επιτυχία τη διαδρομή στα δύσκολα στοιχεία του εδάφους, και να προνοήσει να υπάρχει επαρκής χώρος για περίπτωση πτώσεως.

 Σημείο-κλειδί για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου είναι η γνώση των κανόνων και των κανονισμών που θεσπίζουν οι ομοσπονδίες του αλπικού σκι. Η Federation Internationale De Ski (Διεθνής Ομοσπονδία Χιονοδρομίας - FIS), ο επίσημος φορέας των διεθνών αγώνων χιονοδρομίας, περιγράφει τα «δικαιώματα» και τις «υποχρεώσεις του χαράκτη πίστας» στους Κανόνες Διεθνών Αγώνων Χιονοδρομίας (ICR). Ακολουθούν κάποια σύντομα παραδείγματα των κανόνων ICR της FIS. Φυσιολογικά, όλοι όσοι ασχολούνται με το άθλημα, θα πρέπει να διαβάσουν τους κανονισμούς της FIS και όχι μόνο αυτούς που αφορούν την χάραξη.

Παραθέτω τις παρακάτω οδηγίες, απλά ως παραδείγματα:

603.6         Δικαιώματα του Χαράκτη

603.6.1   Να συστήσει την εισαγωγή αλλαγών στον αγωνιστικό χώρο και στα μέτρα ασφαλείας.

603.7         Καθήκοντα του Χαράκτη

603.7.1 Για να χαράξει σωστά την πίστα, σεβόμενος το έδαφος, την κάλυψη /επιφάνεια του χιονιού (snow cover) και την ικανότητα των συμμετεχόντων αθλητών, ο χαράκτης πίστας διεξάγει μια πρώτη επιθεώρηση του αγωνιστικού χώρου παρουσία του Τ.Ε. (τεχνικού εκπροσώπου), του διαιτητή, του έφορου αγώνα και έφορου στίβου.

603.7.2 Ο χαράκτης σχεδιάζει την αγωνιστική διαδρομή συμπεριλαμβάνοντας τα πιθανά μέτρα ασφαλείας και προετοιμασίας της πίστας.

 803.1.1 Η χάραξη του SL να ανταποκρίνεται στον μέσο όρο ικανότητας των 30 πρώτων αθλητών.

 903.1.4 Ο χαράκτης των αγώνων παίδων πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν του, την φυσική ικανότητα των αθλητών.

Β. Η πρόβλεψη για τη σωστή εναλλαγή στην αύξηση και τη μείωση της ταχύτητας είναι μια λεπτή ισορροπία που δύσκολα διαμορφώνεται και διατηρείται, επιτρέπει όμως στους αθλητές να επιδιώκουν την ταχύτητα ενώ παράλληλα η πίστα τούς συγκρατεί και αναδεικνύει τις τεχνικές τους ικανότητες.

Γ. H αξιολόγηση του επιπέδου και των ικανοτήτων των αγωνιζόμενων αθλητών. Ο χαράκτης οφείλει να υπολογίσει με ακρίβεια το επίπεδο των αθλητών της συγκεκριμένης διοργάνωσης. Για παράδειγμα, μια πίστα που θα χαραχτεί για τους περιφερειακούς στις αρχές Ιανουαρίου θα πρέπει να είναι σημαντικά διαφορετική από την πίστα στους ΠΑΧ του Μαρτίου (η πρώτη θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από σταθερό ρυθμό και εύκολους συνδυασμούς, ενώ η δεύτερη να είναι πιο απαιτητική). 

Ποιο πρέπει να είναι το επιθυμητό ποσοστό τερματισμού;

Η γενική τάση του αθλήματος είναι να σχεδιάζονται διαδρομές που εξασφαλίζουν ένα υψηλότερο ποσοστό τερματισμού σε όλα τα αγωνιστικά επίπεδα. Υπόδειξη: Για τους νεότερους και λιγότερο έμπειρους αθλητές, χαράξτε πίστες ρυθμικές και σταθερές για να εξασφαλίσετε ένα υψηλότερο ποσοστό τερματισμού και μια θετικότερη συνολική εμπειρία.

 Χαράζουμε με βάση τον μέσο όρο των αθλητών, τους καλύτερους 15 ή 30, ή τους τελευταίους στην κατάταξη;

Υπόδειξη: Όσο λιγότερο έμπειροι και λιγότερο ικανοί είναι οι αθλητές, τόσο πρέπει να χαράζουμε έχοντας στο μυαλό τους «μεσαίους», ώστε να είναι περισσότεροι αυτοί που θα τερματίσουν και πιο δίκαιος ο αγώνας. Στα υψηλότερα επίπεδα, η FIS συνιστά ως μέτρο τους καλύτερους 30. Όσο υψηλότερο το επίπεδο των αθλητών και όσο υψηλότερη η σημασία του αγώνα, τόσο πιο απαιτητική η πίστα.

Δ. Χαράξτε με βάση αυτά που γνωρίζετε, όχι αυτά που νομίζετε. Συχνά η πίστα υπαγορεύεται από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες – σχεδιάστε ξεκινώντας από τον μορφολογία της πίστας, την κλίση της, την κατάσταση του χιονιού, τις καιρικές συνθήκες  και τους στόχους της διοργάνωσης.

Ε. Για την πλειοψηφία των διαδρομών, στοχεύστε σε σταθερό σχετικά ρυθμό που έχει ως αποτέλεσμα διαδρομές που κυλούν με καλό τέμπο και προάγουν τις δεξιότητες των αθλητών, παραμένοντας πάντα κατάλληλες για το επίπεδο και την εμπειρία τους.  Καθώς μεγαλώνει η αγωνιστική εμπειρία και βελτιώνεται η τεχνική και η τακτική των αθλητών, οι διαδρομές θα πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα, αποσκοπώντας σε μεγαλύτερη δυσκολία, συχνές εναλλαγές ταχύτητας και ρυθμού, και δημιουργική χρήση του εδάφους.

Ζ. Χρησιμοποιείστε το ένστικτο (εμπειρία) όσο και τις γνώσεις. Η εμπειρία είναι μεγάλος δάσκαλος. Όσο περισσότερο χαράζει κανείς διαδρομές, τόσο αναπτύσσει το ένστικτο για το ποια είναι η κατάλληλη ταχύτητα, ποια η πυκνότητα της επιφάνειας του χιονιού και πώς να διατηρήσει την κατάλληλη ταχύτητα με την κατάλληλη χάραξη. Χρειάζεται εξάσκηση και υπομονή για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τις δυνατότητες που έχει κάθε συγκεκριμένο τμήμα του αγωνιστικού χώρου και να σχεδιάσουμε τον καταλληλότερο ρυθμό και τους κατάλληλους συνδυασμούς, που θα αξιοποιήσουν αυτό το τμήμα.

           

Η. Για την εκκίνηση, η γενική συμβουλή είναι οι πρώτες 3-5 πόρτες να είναι ανοιχτές πόρτες, ώστε να καθοριστεί ο ρυθμός και η ταχύτητα, και οι αθλητές να αποκτήσουν την αίσθηση των σκι τους και της ποιότητας του χιονιού, όπως έχει διαμορφωθεί τη συγκεκριμένη ημέρα και ώρα. Αυτές οι πόρτες συχνά τοποθετούνται έτσι που να υποδηλώνουν το ρυθμό της διαδρομής και τα σχήματα των στροφών.

Θ. Για τον τερματισμό, η ιδανική χάραξη θα πρέπει να οδηγεί στο κέντρο του, χωρίς ριζικές αλλαγές της ταχύτητας και του ρυθμού, και οπότε να έρχεται σχετικά εύκολη στους αθλητές και να μη κρύβει κινδύνους.

Ι. Εξασφαλίστε έναν σύμβουλο. Αναζητήστε τις συμβουλές και τις παρατηρήσεις ενός εμπειρότερου χαράκτη, κατά προτίμηση «ντόπιου» που γνωρίζει την πίστα και μπορεί να προσφέρει εποικοδομητικές συμβουλές και σχόλια.

Κ. Βρείτε έναν βοηθό. Όταν χαράζετε σε μια περιοχή που δεν γνωρίζετε καλά, να κάνετε μια πρώτη κατάβαση έχοντας ένα «βοηθό» προπονητή που θα σας ακολουθεί και θα ελέγχει πού υπάρχουν τυχόν «φτωχοί» (ανεπαρκείς) συνδυασμοί, ακατάλληλη ταχύτητα ή λανθασμένη αντίληψη του εδάφους. Αναζητήστε τις δύσκολες περιοχές και τα προβληματικά σημεία και βρείτε ποιες είναι οι κατάλληλες θέσεις για τους απαιτούμενους συνδυασμούς στο σλάλομ. Για κάθε διαδρομή, ζητήστε από κάποιον να ξαναμετρήσει τις πόρτες, για να σιγουρευτείτε για τον αριθμό τους. 

Λ. Αναθεωρήστε την πίστα. Εφόσον ο χρόνος το επιτρέπει, αν και θα πρέπει να προγραμματίσουμε το χρόνο ανάλογα, αναθεωρήστε την πίστα που έχετε χαράξει και κάνετε τις αναγκαίες προσαρμογές (όλοι το κάνουν αυτό!) πριν από την αναγνώριση των αθλητών.

Μ. Χάραξη της δεύτερης διαδρομής. Το αν μια διαδρομή είναι η πρώτη ή η δεύτερη ενός αγώνα μπορεί να είναι πολύ σημαντικό για το πώς θα χαραχτεί. Ένας παράγοντας μπορεί να είναι ο χωρικός περιορισμός που μπορεί να υπάρχει, αν για παράδειγμα η πρώτη κούρσα «στριμώξει» τη δεύτερη. Αν το περιβάλλον προτάσσει δυσκολίες (π.χ. σε περίπτωση ταχέως επερχόμενης κακοκαιρίας ή αύξησης της θερμοκρασίας), η δεύτερη διαδρομή ίσως πρέπει να είναι ευκολότερη και να καλύπτει λιγότερο έδαφος, προνοώντας για τις δύσκολες συνθήκες. Υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας όταν χαράζουμε τη δεύτερη διαδρομή, και ένας άπειρος χαράκτης θα πρέπει να παρατηρήσει πολλούς αγώνες για να αναγνωρίσει τις πιθανές επιπλοκές που μπορούν να παρουσιαστούν στον τελευταίο αγώνα της ημέρας.

             Τρέχουσες τάσεις :

Α. Καθυστέρηση στην υιοθέτηση των νέων τάσεων: Πάντα όταν υπάρχει μια δυναμική τρέχουσα εξέλιξη σε κάποιο άθλημα, παρατηρείται κάποια καθυστέρηση μέχρι να φτάσουν οι αλλαγές από την κορυφή ως τη βάση – σε αυτήν την περίπτωση από το Παγκόσμιο Κύπελλο ως τους τοπικούς αγώνες. Ακόμα και στο τοπικό επίπεδο των αγώνων FIS βλέπουμε ακόμα διαδρομές πολύ απλές, πολύ γρήγορες ή απλώς πολύ εύκολες. Μόνο χαράζοντας τις κατάλληλες –αγωνιστικές ή προπονητικές– διαδρομές θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε αθλητές με καλύτερη ισορροπία και μεγαλύτερη κατανόηση της σωστής κατανομής πιέσεως, της σωστής τοποθέτησης σώματος και των αναγκαίων προσαρμογών τακτικής. Προσοχή όμως στην υπερβολή! Οι μεγάλης απόκλισης στροφές χρειάζονται και την ανάλογη κλίση πίστας, ειδάλλως οι αθλητές μας θα «κολλάνε»…

Β. Πίστες προπόνησης και εξάσκησης – «προπονηθείτε με βάση τους αγώνες». Εφόσον οι αγωνιστικές πίστες έχουν γίνει στρογγυλότερες και πιο απαιτητικές σε ζητήματα τεχνικής και τακτικής, η προπόνηση θα πρέπει περιλαμβάνει παρόμοιες πίστες, που θα διδάσκουν τις σχετικές ικανότητες/δεξιότητες. Το ζήτημα βέβαια είναι το πότε-πόσο- πως…

Γ. Σλάλομ: Σήμερα, οι κάθετες αποστάσεις ανάμεσα στα σημεία στροφής είναι 10-13 m. Σήμερα, οι εκτός γραμμής πτώσης αποστάσεις είναι 3-4 m (μερικές φορές και 5 ή περισσότερα, ανάλογα με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες). Άσχετα από τις σύγχρονες τάσεις, ο χαράκτης οφείλει να συνυπολογίσει τη διαμόρφωση της πλαγιάς, τα δεδομένα των κανονισμών της FIS και το σκοπό της διοργάνωσης.

Δ. Γιγαντιαίο σλάλομ: Σύγχρονες κάθετες αποστάσεις ανάμεσα στα σημεία στροφής: 22-28 m σε μεγάλες κλίσεις και 26-28 m σε μέτρια ως πιο επίπεδη πίστα. Ορισμένες διαδρομές του Παγκοσμίου Κυπέλλου είχαν αποστάσεις 30 ή και περισσότερων μέτρων. Οι εκτός γραμμής πτώσης αποστάσεις κυμαίνονται από τα 4-5 m ως τα 8-12 m ή και περισσότερο, ανάλογα με το έδαφος, τις ταχύτητες, το πλάτος και το μήκος της διαδρομής και τις απαιτήσεις της κλίσης. Γενικά, όσο νεότεροι οι αθλητές, τόσο βραχύτερες οι αποστάσεις. Και πάλι, πέρα από τις σύγχρονες τάσεις, η χάραξη της πίστας πρέπει να συνυπολογίζει τη διαμόρφωση του εδάφους, τους κανονισμούς της FIS και το σκοπό της διοργάνωσης.

Ε. Super G: Αν και οι ταχύτητες είναι υψηλότερες στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού και Παγκοσμίου Κυπέλλου σε σχέση με τους τοπικούς αγώνες FIS, γενικότερα οι ταχύτητες παρουσιάζουν πολύ έντονες διακυμάνσεις ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το επίπεδο και τη γεωγραφική περιοχή. Ένας προπονητής της εθνικής των Η.Π.Α. περιέγραψε τους αγώνες του Super G στο Παγκόσμιο Κύπελλο ως εξής: «Μερικές πίστες είναι γρήγορες σαν ελεύθερη κατάβαση, ενώ άλλες σαν γρήγορα GS – εξαρτάται από τα εκάστοτε περιβαλλοντικά δεδομένα το έδαφος και τις καιρικές συνθήκες. Η καλύτερη συμβουλή είναι οι διαδρομές να χαράζονται με βάση το φυσικό έδαφος, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την κατάσταση του χιονιού, την εν δυνάμει ταχύτητα της διαδρομής και, το κυριότερο, το επίπεδο των αθλητών». Αυτοί οι παράγοντες θα πρέπει να καθορίζουν το συνολικό χρόνο, το βαθμό δυσκολίας, την ταχύτητα και τα άλματα της διαδρομής.

Ζ. Ελεύθερη κατάβαση: Σε γενικές γραμμές, στις διοργανώσεις του Παγκοσμίου και του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου οι χαράξεις της ελεύθερης κατάβασης δίνουν έμφαση στις στροφές υψηλής ταχύτητας με λιγότερα τμήματα «γλιστρήματος» στα πλατώματα και χαράζονται σε απαιτητικές πίστες που περιλαμβάνουν μεγάλα άλματα. Υπάρχουν ωστόσο ορισμένες «κλασικές» ευρωπαϊκές πίστες/διαδρομές (π.χ. στο Wengen της Ελβετίας) που χαράζονται με τον ίδιο σχετικά τρόπο και έχουν τις ίδιες διαδρομές κάθε χρόνο.

Άλλοι παράγοντες που λαμβάνονται υπ’ όψιν

Η επίδραση του καιρού: Ο καιρός μπορεί να έχει ασυνήθιστη και εντυπωσιακή επίδραση για τους αθλητές και τους χαράκτες. Η διαδρομή προσαρμόζεται ώστε να είναι κατάλληλη σε καιρικές συνθήκες που ίσως χειροτερεύουν. Όταν έχει υψηλές θερμοκρασίες με μαλακό-λιωμένο χιόνι, περιμένουμε πως θα δημιουργηθούν μεγάλα «λούκια» και άρα η διαδρομή θα γίνει στρογγυλότερη και αργότερη από ότι η αρχική χάραξη.  Όταν έχει δυνατό αέρα και χαμηλές θερμοκρασίες με ξερό χιόνι, περιμένουμε πως η διαδρομή θα γίνει αργότερη από ότι έδειχνε χαράσσοντάς την και άρα μπορούμε να την κάνουμε λίγο πιο γρήγορη. Πολύ κρύο και «μπλε πάγος» σημαίνουν αναλογικά στρογγυλότερες και πιο αργές χαράξεις. 

Χάραξη σύμφωνα με τις απαιτήσεις των κανονισμών: Πολλοί προπονητές σχολίασαν τη δυσκολία που συνάντησαν για να συμπεριλάβουν τον ελάχιστο αριθμό πορτών που απαιτεί η FIS στο σλάλομ και το γιγαντιαίο σλάλομ, ειδικά σε απότομες πίστες, που ενώ τηρούν την απαραίτητη υψομετρική διαφορά δεν έχουν το ανάλογο μήκος . Επειδή οι κάθετες αποστάσεις ανάμεσα στις πόρτες έχουν αυξηθεί καθώς το άθλημα προσαρμόζεται σε υψηλότερες ταχύτητες, σε μεγαλύτερη απόκλιση των πορτών από τη γραμμή πτώσης που δημιουργεί στρογγυλότερες στροφές, και σε βελτιωμένο χιόνι, οι χαράκτες αγωνίζονται να φτάσουν τον απαιτούμενο αριθμό πορτών. Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση, πέρα από το δεδομένο ότι η FIS διατηρεί σταθερό τον αριθμό των πορτών και οι χαράκτες οφείλουν να υπακούσουν στους κανόνες. Μια τέτοια περίπτωση είναι πάντα δύσκολη και απαιτητική για έναν αρχάριο χαράκτη και μπορεί να αλλάξει τον ρυθμό και τη ροή της πίστας στο σύνολό της. Συμβουλή: να γνωρίζετε τους σχετικούς με τις πόρτες κανονισμούς και τη διαμόρφωση του εδάφους πριν αρχίσετε να χαράζετε, να υπάρχουν δύο πρόσωπα που να μετράνε μαζί σας, και να έχετε κάποιο προσχέδιο για το πώς θα φτάσετε τον ελάχιστο αριθμό πορτών.       

Χάραξη πίστας – Βήματα:

Προαπαιτούμενα:

1.   Μάθετε τους σχετικούς κανονισμούς της FIS

2.      Μάθετε τις προδιαγραφές του χώρου και της διοργάνωσης 

           -υψομετρική διαφορά

           -απαιτούμενος αριθμός πορτών

           -ειδικές περιστάσεις λόγω ιδιομορφίας του εδάφους

           -σχεδιασμός της εκκίνησης και του τερματισμού

3. Εκτιμήστε το σκοπό της διοργάνωσης (π.χ. περιφερειακοί– εθνικό πρωτάθλημα)

4. Εκτιμήστε την ηλικία, την ικανότητα και την εμπειρία των αγωνιζομένων.

5.   Εκτιμήστε το μέγεθος της πίστας και το φύλο των αθλητών (αν τρέχει μόνο το ένα φύλο ή και τα δύο, στην ίδια πίστα).

Βήματα:

1.      Καθορίστε το στόχο: Αν πρόκειται για αγώνα ή ποιος είναι ο εκπαιδευτικός / προπονητικός στόχος (επιλέξτε ένα από τα παρακάτω τέσσερα):

           α. Παιδαγωγικός

           β. Απόκτηση ή προσαρμογή ικανότητας

           γ. Αγωνιστική προετοιμασία

           δ. κριτήριο για κάποια ανώτερη διοργάνωση

2. Επιθεωρείστε τον χώρο και ελέγξτε τους περιβαλλοντικούς παράγοντες:

            α. Διαθέσιμος χώρος χάραξης

            β. Αγώνισμα/Κατηγορία

            γ. Πλάτος και μήκος της πίστας

            δ. Είδος χιονιού

            ε. Διαμόρφωση εδάφους

            ζ. Ορατότητα

            η. Υψόμετρο

            θ. Καιρός

             ι. Εκκίνηση / τερματισμός (θέση, κατάσταση)

             κ. Προσωπικό αγώνα / Διαθέσιμη βοήθεια

             λ. Ασφάλεια / Εμπόδια / Υλικά

             μ. Σταθμοί προπονητών (αν υπάρχουν)

             ν. Χώρος προθέρμανσης

3. Χαράξτε την πίστα:

              Σύμβουλος…

4. Κάντε ανασκόπηση και αποτίμηση της δουλειάς σας από:

             α. Αθλητές

             β. Σύμβουλο, άλλους προπονητές

             γ. Οργανωτική επιτροπή

             δ. Προσωπική, τυχόν βίντεο

Χάραξη πίστας – Οδηγίες για Αρχάριους:

Οι γενικές οδηγίες και οι τρέχουσες τάσεις που παρουσιάστηκαν εδώ προσφέρουν άφθονες συμβουλές για την τέχνη και επιστήμη της χάραξης, αλλά πώς ξεκινάει να μαθαίνει κανείς; Θα παρουσιάσω κάποιες γενικές αρχές σχεδιασμένες για να βοηθήσουν τους αρχάριους.

Ξεκινήστε μετρώντας: Η χάραξη ξεκινά με μια απλή διαδικασία δοκιμής-λάθους. Με την καθοδήγηση ενός αξιόπιστου σύμβουλου και έχοντας γνώση των κανόνων και των κανονισμών, ξεκινούμε μετρώντας. Για το σλάλομ και το γιγαντιαίο σλάλομ, μετρήστε με το σκι σας ή χρησιμοποιώντας ένα τηλέμετρο για το γιγαντιαίο σλάλομ. Σε κάθε περίπτωση το μέτρημα εξασφαλίζει τη σταθερότητα των κάθετων αποστάσεων και των σχημάτων στροφής, ώστε η πίστα να έχει ρυθμό. Στην αρχή το μέτρημα ίσως φαίνεται υπερβολικά τεχνητό και άκαμπτο, όμως βοηθάει στον καθορισμό της αίσθησης της απόστασης και της σταθερότητας στα σχήματα στροφής και τον ρυθμό. Οι προπονητές συχνά μετρούν τις αγωνιστικές πίστες για να καθορίσουν τις αποστάσεις, το ρυθμό και την εν δυνάμει ταχύτητα, ώστε να προσφέρουν ακριβέστερες συμβουλές στους αθλητές τους πριν από τον αγώνα.

Έλεγχος: Αφού κάνετε τη χάραξη, κάντε μια κατάβαση στην πίστα αν είναι δυνατόν· οπωσδήποτε πρέπει να την επανελέγξετε πριν τρέξει οποιοσδήποτε και να κάνετε τις απαραίτητες προσαρμογές. Όλοι οι χαράκτες που έκαναν επανέλεγχο στις πίστες που χάραξαν, στις περισσότερες περιπτώσεις, έκαναν μικρές αλλαγές. Η φύση του αλπικού σκι και του –συνεχώς μεταβαλλόμενου– αγωνιστικού χώρου συνεπάγεται ότι είναι πολύ δύσκολο να χαραχτεί μια «τέλεια» διαδρομή με την πρώτη.

Ποικιλία: Ξεκινήστε με χαράξεις σε καλοστρωμένη και  εύκολη πίστα. Για να τα καταφέρετε σε πιο απαιτητικές και δύσκολες συνθήκες χρειάζεται να αναπτύξετε μια βαθύτερη κατανόηση και αίσθηση για την ταχύτητα, τα σχήματα στροφής και τον έλεγχο. Αυτή η αίσθηση αναπτύσσεται όταν συμμετέχετε σε ομάδες χάραξης, παρακολουθείτε πολλούς άλλους χαράκτες στη δουλειά τους, και παρακολουθείτε επί μακρόν αθλητές στην προπόνηση, για να κατανοήσετε τις αντιδράσεις τους σε διάφορους συνδυασμούς και σε δύσκολες συνθήκες χιονιού και εδάφους. Και βέβαια, για να γίνει κανείς καλύτερος χαράκτης πρέπει να χαράξει πολλές διαδρομές σε πολλές διαφορετικές συνθήκες εδάφους και χιονιού.

Συμβουλές για το Σλάλομ:

Οι πρώτες τρεις με πέντε πόρτες είναι σχεδόν πάντα ανοιχτές, για να καθιερωθεί ο ρυθμός, οι αποστάσεις και η αίσθηση του χιονιού και των σχημάτων στροφής (εφόσον το επιτρέπουν τα χαρακτηριστικά του εδάφους). Ο χαράκτης θα πρέπει να προσπαθήσει να βοηθήσει τους αθλητές να νιώσουν την «αίσθηση» της πίστας και των περιβαλλοντικών συνθηκών.

Αφού κατεβούν με τα σκι πολλές φορές την πίστα, οι χαράκτες συχνά την χωρίζουν σε τμήματα, ανάλογα με συγκεκριμένα γνωρίσματα του εδάφους, για να καθορίσουν πού θα τοποθετήσουν τους απαιτούμενους κάθετους συνδυασμούς. Όταν υπάρχουν απότομες αλλαγές στη διαμόρφωση του εδάφους – στην κλίση, το σχήμα , στην κατάσταση του χιονιού ή στη γραμμή πτώσης – η χάραξη πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα, ελέγχοντας την ταχύτητα είτε της εισόδου είτε της εξόδου στους συνδυασμούς πορτών, με την κατάλληλη χάραξη. Αυτό επιτυγχάνεται μεταβάλλοντας τις κατά μήκος και απόκλισης αποστάσεις (αυξομειώνοντας ανάλογα την ταχύτητα) ή τροποποιώντας το σύνολο του συνδυασμού πορτών (διπλέτες-τριπλέτες-τραβέρσες).

Για τους νεότερους και λιγότερο ικανούς αθλητές, είναι καλύτερο να προτιμώνται ευκολότερες και λιγότερο απαιτητικές διαδρομές. Δεν συνιστώνται οι κάθετοι συνδυασμοί σε πολύ δύσκολο έδαφος. Δεν συνιστώνται οι δύσκολοι συνδυασμοί σε «χασίματα» του εδάφους και «τυφλές» πόρτες ή πριν από τη μετάβαση σε πλάτωμα, κάτι που θα μπορούσε να «τιμωρήσει» πάρα πολλούς αθλητές που δεν έχουν υψηλές ικανότητες στον τομέα τεχνικής ή τακτικής. Να προσπαθείτε να χαράζετε διαδρομές που αξιοποιούν το φυσικό περιβάλλον και ενσωματώνουν στη χάραξη τα «χασίματα» του εδάφους, τα «μονόπατα» τμήματα και τα πλατώματα με τρόπο που να δημιουργείται ένας ρευστός και φυσικός ρυθμός – μην «μάχεστε» το περιβάλλον με αταίριαστους κακοβαλμένους συνδυασμούς.

Η ποικιλία στις κατά μήκος και απόκλισης αποστάσεις χρησιμοποιείται για να ελέγξουμε την ταχύτητα, να μεταβάλλουμε το ρυθμό, και να προσαρμοστούμε στις αλλαγές του εδάφους και της κατεύθυνσης της πίστας. Αν και οι κατά μήκος αποστάσεις είναι μεγαλύτερες απ’ ότι στο παρελθόν, η αυξημένη απόκλιση της πορείας από τη γραμμή πτώσης αντισταθμίζει την μεγαλύτερη απόσταση που διανύεται. Και πάλι, ο σχεδιασμός των σκι που βοηθά να δημιουργηθεί μια μικρότερη και ταχύτερη ακτίνα στροφής, κάνει αναγκαίο ένα στρογγυλότερο σχήμα στροφής. Ακόμα και τα πιο επίπεδα και ευθεία τμήματα μιας πίστας έχουν πλέον στρογγυλότερες στροφές.

Συμβουλές για το Γιγαντιαίο Σλάλομ:

Όπως και στο σλάλομ, οι πρώτες 3 με 5 πόρτες είναι σχεδόν πάντα ανοιχτοί συνδυασμοί, για να καθοριστεί ο ρυθμός, η ταχύτητα και η αίσθηση του χιονιού της πίστας. Το γιγαντιαίο σλάλομ χαρακτηρίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις από σταθερή ροή, ρυθμό, ταχύτητα και αθλητική χάρη. Μια καλοσχεδιασμένη κούρσα γιγαντιαίου σλάλομ ακολουθεί με αρμονία την πίστα, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση για τον αθλητή, εφόσον έχει απαιτητικά τόξα και παρουσιάζει την ανάγκη αποφάσεων τακτικής και κρίσεως.

GS – Χρήση περιβαλλοντικών εναλλαγών:

          - Από πλάτωμα σε απότομο: Η διάταξη των πορτών θα αποτελεί πρόκληση για τους αθλητές καλύπτοντας ένα φάσμα που εξελίσσεται από το ευκολότερο στο δυσκολότερο. Ξεκινήστε χωρίς πόρτα στο «χάσιμο» (μετάβαση) – η στροφή θα πρέπει να ολοκληρωθεί πριν από τη μετάβαση στο απότομο, έτσι η στροφή ολοκληρώνεται από πριν και η ταχύτητα ελέγχεται/μετριάζεται/αναχαιτίζεται. Καθώς αυξάνεται η ικανότητα και η εμπειρία, οι πόρτες μπορούν να τοποθετηθούν στη μετάβαση για να δοκιμαστούν οι αθλητές ως προς την τεχνική τους, την ετοιμότητά τους και την τακτική τους.

            - Στο απότομο: Χρησιμοποιείστε μεγαλύτερες κατά μήκος και απόκλισης αποστάσεις, διατηρώντας παράλληλα σταθερό ρυθμό. Οι πόρτες είναι κυρίως ανοιχτές, επειδή η δυσκολία της πορείας βρίσκεται στη μεγάλη κλίση του εδάφους, οπότε πρέπει να αποφεύγονται οι δύσκολοι συνδυασμοί.

            - Από απότομο σε πλάτωμα:  Μειώστε σταδιακά την απόκλιση των πορτών, ώστε αν όχι να αυξηθεί η  ταχύτητα, τουλάχιστον να μη μειωθεί αισθητά.

            - Σε επίπεδη και μέτριας κλίσης πίστα: Δημιουργήστε εναλλαγές στο ρυθμό, την κατεύθυνση και την ταχύτητα, για να δοκιμαστεί το επίπεδο δεξιότητας και τακτικής του αθλητή, αλλά και να σπάσει η μονοτονία της επίπεδης και χωρίς εκπλήξεις πίστας.       

Οι ταχύτητες στο γιγαντιαίο σλάλομ είναι γενικά υψηλότερες: αυτό μεγαλώνει τις απαιτήσεις στις ικανότητες τεχνικής και τακτικής των αθλητών, αλλά και σημαίνει ότι η κριτική ικανότητα και η ετοιμότητα του αθλητή είναι ακόμα πιο  σημαντικές.

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα  www.ussa.org

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

Καλή τύχη παιδιά στο δύσκολο έργο μας! Εάν καταφέρουμε να ξεπεράσουμε επιτυχώς τους «αγριεμένους ανάπηρους που επιστρέφουν από καυτά κλίματα», ας αναλογιστούμε και τις δικές μας ευθύνες στο παιχνίδι… Μπορεί τελικά να μην είμαστε επαγγελματίες και ίσως ποτέ να μη καταφέρουμε να γίνουμε, κάποιοι όμως περιμένουν από εμάς επαγγελματικά (ή μήπως εθελοντικά;) αποτελέσματα…

Μπορεί να μην είμαστε ή ποτέ να μη γίνουμε πραγματικοί «τεχνίτες», αφού η υψηλή τέχνη θέλει χάρισμα αλλά και θυσίες…, τουλάχιστον όμως να γνωρίζουμε τα δεδομένα… Ζήτω λοιπόν ο εθελοντισμός (από το στόμα μου βγήκε ετούτο;) που δεν δίνει όμως άφεση σε όλα τα αμαρτήματα! Και σκεφτείτε πως κάποιοι θεωρούν πως μας πληρώνουν…

Για περισσότερες πληροφορίες περί κανονισμών χάραξης, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της ΕΟΧ, όπου έχει αναρτήσει  την παρουσίαση της χάραξης, από το σεμινάριο προπονητών του Μαΐου 2014.

* http://www.eox.gr/wp-content/uploads/2013/12/-ce-b5-ce-bb-ce-bb-ce-b7-ce-bd-ce-b9-ce-ba-ce-b7--ce-bf-ce-bc-ce-bf-cf-83-cf-80-ce-bf-ce-bd-ce-b4-ce-b9-ce-b1--cf-87-ce-b9-ce-bf-ce-bd-ce-bf-ce-b4-cf-81-ce-bf-ce-bc-ce-b9-ce-b1-cf-83--cf-87-ce-b1.pdf

Μίλτος Χειμωνίδης 2008

miltos.thethiti@gmail.com

χάραξη πίστας σκι
κανονισμοί χάραξης σκι
αποστάσεις μεταξύ των πορτών σκι
χάραξη διαδρομής σκι
αρχές χάραξης πίστας σκι
οδηγίες χάραξης πίστας σκι FIS, ΕΟΧ
καθήκοντα και δικαιώματα χαράκτη πίστας σκι
χάραξη δεύτερης διαδρομής